 |
| 📂 № 19/2021 (388) |
Skarpa to stosunkowo młoda dzielnica Torunia. Pierwsze bloki pobudowano tu dopiero na początku lat '80, czyli jeszcze na fali – choć już opadającej – wielkiego bumu budowlanego. W ciągu zaledwie pięciu lat postawiono około 90 budynków (bloki i wieżowce), czyli zdecydowaną większość dzisiejszej zabudowy osiedla. Niestety, szybkość z jaką uwijali się budowlańcy nie szła w parze z jakością (kto mieszka/mieszkał w tego typu domach, ten pewnie wie, że nierówne podłogi i ściany, to bardziej standard niż wyjątek). W tym tempie rodem z Formuły 1, jakby zabrakło czasu, aby pomyśleć, że osiedle to nie tylko sypialnia i że ludzie gdzieś muszą robić zakupy. I mam tu na myśli te podstawowe – codzienne. Generalnie w komunie był problem ze sklepami – to nie była bolączka tylko Skarpy czy Torunia. Może wynikało to z tego, że nie było towaru, którym można byłoby zapełnić sklepowe półki? Wszak lepiej zarządzać jednym pustym samem niż kilkoma. To oczywiście żart, niemniej pierwszy sklep, a raczej sklepik spożywczy otworzono na Skarpie dopiero we wrześniu 1983 roku. Był to mały blaszak (zresztą stoi do dziś) – zdecydowanie zbyt mały, jak na tak duże już wówczas osiedle. Aaaa no i był też rynek, a raczej jego namiastka. Ulokowany przy ulicy Suleckiego umożliwiał toruńskim działkowcom sprzedaż swoich plonów.
Wszystko to jednak było zbyt mało, jak na duże i wciąż rosnący potrzeby osiedla. Na szczęście w momencie oddania wspomnianego wyżej blaszaka, prace nad większym sklepem – samem, jak wówczas się mówiło – już trwały. Przy ulicy Ślaskiego budowano bowiem sklep PSS „Społem”.
 |
| dekiel od starej puszki po słodyczach (piernikach?)
|
Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem” została założona jeszcze w latach zaborów, bo w 1868 r., a pomysłodawcą nazwy był sam Stefan Żeromski. Tak, ten Stefan Żeromski – gość który napisał
Syzyfowe prace czy
Przedwiośnie. Pierwotnie Spółdzielnia miała charakter samopomocowy – rozumiecie: w grupie siła – i faktycznie w czasach, gdy Polski nie było na mapach, to się sprawdzało. W latach PRL łapę na „Społem” położył kolektyw partyjny. No i wtedy to był prawdziwy moloch, bo sklepy PSS „Społem” rozlały się po całym kraju. Trochę jak Biedronka, z tym że państwowa i znacznie gorzej zaopatrzona. Dziś „spółdzielcze” sklepy istnieją nadal, choć w Toruniu nie przetrwał żaden. Najbliższe znajdziecie w Grudziądzu i Świeciu.
 |
| rok 1983 lub 1984. "Jedynak" jeszcze przed oddaniem
|
Oczywiście, obiekty różniły się wielkością i oferowanym asortymentem. W Warszawie czy Katowicach powstały wielkie domy towarowe, na prowincji były to niewielkie wiejskie sklepiki, a na toruńskiej Skarpie w lutym 1984 roku oddano całkiem spory supermarket wraz z działem mięsnym, warzywno-owocowym oraz cukierniczym. Sklep nazwano „Jedynak” i ta nazwa utrzymała się przez całe lata '90, kiedy to oprócz marketu, mieściły się tu jeszcze: sklep z AGD i wypożyczalnia kaset wideo.
| lata '90. dwa różne szyldy "Jedynaka"
Przeszukawszy rodzinne albumy, a także swoją własną bazę zdjęć, znalazłem dwa ciekawe ujęcia. Pierwsze pochodzi z początku lat '90. Widać na nim stary, blaszany szyld „Jedynaka”, a po prawej – obecnie nieistniejący daszek nad dzisiejszą apteką. Od strony ulicy Ślaskiego było wejście do małego sklepiku nocnego (dziś nie ma w tym miejscu sklepiku, ani też drzwi). Ta fotografia jest ciekawa również ze względu na otoczenie. Gdy się bliżej przyjrzeć, dostrzec można budkę telefoniczną przed sklepem, a także starego poczciwego kremowo-czerwonego jelcza. Co ciekawe, przed „Jedynakiem” nie było parkingu (teraz jest), a widoczne w tle bloki nie są przysłonięte drzewami. Drugie ujęcia zrobiono w 1996 lub trochę później. Tak zakładam, bo mam na sobie (tak, to ja :)) T-shirt z bohaterami „Toy Story”. Kasetę wideo z tym filmem dostałem pod choinkę w '95 lub w '96, a koszulka na pewno pojawiła się później. Ale nie ja tu jestem ważny, ani nawet przystanek tramwajowy starego typu (choć to też historyczna ciekawostka), a to, co na drugim planie. W tle widać bowiem fragment nowego szyldu omawianego dziś budynku.
| lata 2007-2009. zmiana nazwy
„Jedynak” po tym, gdy przestał być już „Jedynakiem”, kilkukrotnie zmieniał nazwy (i pewnie właścicieli). Mogę nie pamiętać wszystkich, ale przez jakiś czas był tu sklep Miko, potem Champion, aż wreszcie nastały czasy Carrefoura – najpierw Express, a teraz Market.
