 |
| 📂 № 34/2020 (368) |
Gdy w 1920 roku Toruń został miastem stołecznym, stało się jasne, że mieszkańców będzie przybywać. I nie chodzi o to, że był aż tak duży przyrost naturalny. Stolica Pomorza była niczym magnes, przyciągający przedsiębiorców, urzędników, przedstawicieli wolnych zawodów, artystów i robotników z całej Polski. W Toruniu zaczęło się robić tłoczno. W ciągu dwudziestu lat liczba mieszkańców podwoiła się, a jednym z głównych problemów nowo przybyłych był brak mieszkań. Prawdziwy boom budowlany przypadł na lata '30 (z naciskiem na drugą połowę). Wówczas nasze miasto przypominało jeden wielki plac budowy. Właśnie wtedy narodził się modernistyczny Toruń.
Tym razem, chciałbym Wam pokazać jedną z moich ulubionych kamienic z okresu międzywojnia. Na rogu ulic Słowackiego i Matejki stoi przepiękny modernistyczny dom, reprezentujący nurt okrętowy. Owszem, Toruń był stolicą Pomorza, ale okrętowego modernizmu nie mamy wcale tak wiele (innych przedstawicieli tego typu architektury znajdziecie, m.in. na Moniuszki i Matejki). Ten konkretny przykład jest jednak wyjątkowy na skalę toruńską. Zaprojektowany i zrealizowany w latach 1936-1937 przez Bronisława Jeziorskiego dla Henryka i Gerharda Krause dom czynszowy charakteryzuje się zaokrąglonym narożnikiem, który jest wyraźnym odwołaniem do gdyńskiej architektury. Podobnie zresztą, jak kojarzące się z kapitańskim mostkiem taras i opływowe balkony oraz zamontowana na czubku antena, która jak nic przywołuje w wyobraźni maszt statku.
 |
| Gdynia, ul. Słupecka 9
|
Na powyższym zdjęciu widzicie kamienicę Bronisławy i Antoniego Konopków, zaprojektowaną przez Stanisława Ziołowskiego i wybudowaną w latach 1937-1938, czyli rok później niż dom przy Słowackiego 38/40 w Toruniu. Widać podobieństwo? Widać! W Gdyni tego rodzaju budynków, o fasadzie przywodzącej na myśl dziób statku, jest całe mnóstwo, w Toruniu natomiast mamy tylko ten jeden.
 |
reklama w Księdze Adresowej Miasta Torunia, rok 1936
| za: KPBC
|
Niestety, nie udało mi się ustalić kim byli i czym się zajmowali panowie Krause (bracie?). W dostępnych
Księgach Adresowych Miasta Torunia, żaden z nich nie figuruje, nie znalazłem też choćby drobnych wzmianek w gazetach z tamtego okresu. Można zatem przypuszczać, że nie byli stąd. Z kolei twórca kamienicy – Bronisław Jeziorski, to człowiek jak najbardziej „z miasta”. W tamtych czasach był właścicielem firmy budowlanej, która zapewniała swoim klientom kompleksowe usługi: od projektu, po jego realizację. Jeziorski swoją siedzibę miał przy ulicy Krótkiej 5 na Mokrem i był również twórcą m.in. kamienicy przy Moniuszki 31.
