Mokre » Plac Fryderyka Skarbka 4
 |
| ✔️ WPIS NR 29 (306)/2019 |
Krótko po tym jak Mokre stało się częścią powiększającego się Torunia, ówczesne władze zaczęły myśleć o realizacji planów sprzed kilku lat. Te plany zakładały budowę nowego dworca. Mokre miało już wówczas, powstałą w 1871 r., niewielką stację oraz budynek dworcowy, jednak rozrastająca się sieć dróg kolejowych sprawiła, że władze zdecydowały się na budowę gmachu z prawdziwego zdarzenia. Co ciekawe pierwszy dworzec Thorn Mocker Staatsbahnhof, a pierwotnie Mocker (Westpreussen) przetrwał do dziś.
Wspomniałem już, że budowę dużego dworca planowano jeszcze w czasach, gdy Mokre było wsią. Potwierdza to tekst w jednym z numerów Gazety Toruńskiej z 1903 roku, w którym czytamy:
Dworzec centralny pobudowany zostanie na Mokrem. Zakupiono już podobno około 100 morgów obszaru, na którym dworzec ma być pobudowany. Za mórg płacono przeciętnie po 1250 m[arek]. Główny budynek dworca pobudują przy tak zwany[m] „Zielonym strzelcu” przy końcu ulicy Lipowej. W piątek obejrzy sobie zakupiony obszar naczelny prezes Prus Zachodnich p. Delbrück. Mokre zyska na dworcu centralnym bardzo wiele.⏶Gazeta Toruńska, 2.10.1903 r.
Wspomniana w prasowej notce ul. Lipowa (niem. Linden), to dziś ul. Kościuszki, która biegła wtedy nieco inaczej. Stare plany miasta potwierdzają, że wskazana w gazecie parcela/parcele, to faktycznie miejsce, gdzie sześć lat później stanął dzisiejszy Dworzec Toruń Wschodni.
Źródła w internecie często mylą rok ukończenia budowy dworca i podają ten dotyczący starego budynku przy dzisiejszej ul. Dworcowej. Tymczasem nasz piękny – utrzymany w stylu neogotyckim – gmach został oddany pasażerom w 1909 roku. Kiedy dokładnie? Z odpowiedzią ponownie przychodzi Gazeta Toruńska:
Nowy dworzec na Mokrem oddany zostanie do użytku publicznego z dniem 15 sierpnia [1909] rano o g. 4. Dzień poprzednio wieczorem odejdzie ostatni pociąg ze starego dworca. Na nowym dworcu zatrzymywać się będą atoli na razie tylko te pociągi osobowe, które zatrzymywały się na starym. Kto będzie chciał jechać z Torunia do Wystrucia, ten nie będzie mógł jeszcze wsiadać na dworcu na Mokrem. [pisownia oryginalna]
⏶Gazeta Toruńska, 13.08.1909 r.
Jedno trzeba oddać pruskiemu zaborcy: postarał się. Dworzec wciąż zachwyca swoją niebanalną formą. Szczególnie od frontu jest na czym oko zawiesić. Po prawej stronie można dostrzec coś na kształt wieżyczki, a nad głównym wejściem wypatrzeć: po lewej herb Torunia, po prawej godło Prus Królewskich (nie, to nie jest Gryf Pomorski, jak niektórzy twierdzą), a centralnie, prawie pod dachem – godło Polski. Orzeł bielik, jakby nie pasuje do pruskiej budowli, ale zakładam, że powstał w późniejszych latach. Niestety, nie wiem czy pierwotnie było w tym miejscu coś innego.
Kompleks dworcowy składa się z gmachu głównego, budynku administracyjnego oraz toalet. Pociągi zatrzymują się przy trzech peronach, z czego jeden – najprawdopodobniej pierwszy, z racji swej długości – był przeznaczony także do załadunku armat. Co w mieście-twierdzy nie było niczym nadzwyczajnym. Na peron 2 i 3 dostaniemy się tunelem, ozdobionym współczesną mozaiką.
Dworzec szybko stał się drugą, co do ważności (po Dworcu Toruń Główny), stacją Torunia. Zresztą pozostaje nią do dziś. W 1916 roku po raz pierwszy zmieniono nazwę na Thorn Mocker, po powrocie Torunia do macierzy, przez dwa lata funkcjonowała nazwa „Mokre”, później był Toruń Mokre. Czas Dworca Wschodniego zaczął się dopiero w 1958 r.
Przez lata bocznice stacji obsługiwały największe toruńskie zakłady, takie jak: Apator, Kopernik, Polmos, Spomasz, Bumar czy Tormięs. Swego czasu musiało być tu bardzo tłoczno. Dziś Dworzec Wschodni służy przede wszystkim pasażerom. Można stąd wyjechać do Chełmży, Grudziądza, Olsztyna, Bydgoszczy i wielu innych miast. W dni powszednie, przez Wschodni, przejeżdża około 70 pociągów.
Do roku 2022 planowany jest remont dworców Wschodniego i Miasto. Byłoby miło, gdyby przy tej okazji powrócił lub został zrekonstruowany neon z czasów PRL, który przepadł w 2016 r., a został zastąpiony zwykłym paskudztwem. Tak czy inaczej, po remoncie z pewnością pokażę Wam to miejsce ponownie.
