📘#50: „Praktyczny patriotyzm w Toruniu 1918/1920 – 2018: różne odsłony niepodległości” – praca zbiorowa

|KSIĄŻKI|

✔️ WPIS NR 24 (301)/2019

Cykl książek Zabytki toruńskie młodszego pokolenia pod redakcją Katarzyny Kluczwajd i Michała Pszczółkowskiego, to seria, którą powinni znać wszyscy miłośnicy Torunia i jego historii. Każdy tom porusza nieco inny temat/zagadnienie/okres z dziejów miasta XIX i XX wieku. Mieliśmy zatem pruski mur, modernizm i historyzm, mieliśmy również zabytki Podgórza, a także przegląd kościołów zbudowanych po wojnie. Tom 7 krąży wokół roku 1920, kiedy Toruń został stolicą – wracającego do macierzy – Pomorza i skupia się bardziej na ludziach i wydarzeniach, aniżeli na samej architekturze.

I tak Praktyczny patriotyzm w Toruniu 1918/1920-2018 otwiera bardzo ciekawy artykuł Anny Kroplewskiej-Gajewskiej poświęcony obrazowi Powitanie wojsk polskich w Toruniu 18 stycznia 1920 roku. Dzieło stworzone przez braci Gęstwickich w 1933 r. było jednym z najważniejszych obrazów międzywojennego Torunia i aż do wybuchu wojny zdobiło wnętrza Ratusza Staromiejskiego. O randze tego obrazu może świadczyć chociażby fakt, że Niemcy po zajęciu Torunia, jedną z pierwszych rzeczy, które zrobili, to zniszczyli dzieło toruńskich malarzy. Z artykułu dowiecie się też wiele ciekawych informacji zaczerpniętych z życiorysów obu braci, w tym jaki wpływ mieli na kształtowanie kultury i sztuki w międzywojennym Toruniu.

Kolejnym tekstem wartym uwagi jest artykuł Piotra Bireckiego O sztuce, która odeszła wraz z zaborami. Autor dokonuje przeglądu nieistniejących już pomników, które zniknęły z przestrzeni Torunia w wyniku powrotu naszego miasta do Polski. Mamy więc monument Wilhelma I usunięty przez samych Niemców, pomnik Bismarcka, rzeźby i płaskorzeźby zdobiące most kolejowo-drogowy, a także kilka innych mniej lub bardziej znanych obelisków mających na celu umacnianie władzy zaborcy na terenach przez niego anektowanych, dla których - co oczywiste - nie było miejsca w odrodzonej Rzeczypospolitej.

Moje subiektywne top3 zamyka tekst Katarzyny Kluczwajd poświęcony m.in. firmie Polameryka, fabryce mebli Jana Taffela oraz wyposażeniu piwnic Konfraterni Artystów. Nie brakuje tu starych zdjęć i życiorysów przedsiębiorców wdrażających w życie tytułowy "praktyczny patriotyzm", a przy okazji tworzących sztukę użytkową. Świetny artykuł i sporo nigdy wcześniej niepublikowanych fotografii, z których trzeba było zdmuchnąć grubą warstwę kurzu.

Poza tym, Aneta Niewęgłowska pisze o toruńskich szkołach żeńskich przełomu XIX i XX wieku, Henryk Ratajczak przedstawia raport o stanie zachowania budownictwa szkieletowego, a Barbara Chojnacka przypomina obraz przedstawiający wkroczenie wojsk polskich do Bydgoszczy. Całość uświetniają zdjęcia uczestników Toruńskich Spacerów Fotograficznych oraz wiele innych fotografii (dawnych i współczesnych) ilustrujących poszczególne teksty.

ISBN: 978-83-946646-5-7
wydawca: Stowarzyszenie Historyków Sztuki
ilość stron: 212
rok wydania: 2018
typ okładki: miękka
cykl: Zabytki toruńskie młodszego pokolenia (tom 7)