Podgórz.
Na Kluczykach czas stoi w miejscu już od wielu lat. Ta, niegdysiejsza, niewielka wieś w 1878 roku została wchłonięta przez miasteczko Podgórz, a w 1938 ostatecznie zakończył się proces przyłączania Podgórza do Torunia. Ale Kluczyki już od drugiej połowy XIX wieku były lubiane i chętnie odwiedzane przez mieszkańców Torunia. Sprzyjały temu tereny rekreacyjne oraz popularny w tamtych czasach Ogród Wycieczkowy „Kluczyki” ze sceną i muszlą koncertową, a także restauracją Schlüsselmühle, w której mieściła się także sala balowa. Ogród położony był nad stawem w cieniu starego młyna wodnego, a w niedalekim sąsiedztwie płynęła również Wisła. Zresztą, nim w 1861 wybudowano kolej, a w Kluczykach umiejscowiono jeden z przystanków, do tej „sielankowej krainy” można było dopłynąć statkiem wycieczkowym kursującym między Toruniem a Kluczykami. Z czasem piękne suknie z warszawskich butików i dystyngowane fraki, zostały zastąpione spranymi kieckami i ciemnymi koszulami, a wyszukane kapelusze na głowach pań i meloniki wieńczące głowy panów wyparły chusty i czapki. Podgórska dzielnica zmieniła swój charakter, stając się dystryktem kolejarzy, nic dziwnego, w końcu na przełomie XIX i XX wieku kolej i podgórski browar byli największymi pracodawcami w miasteczku.
Na Kluczykach czas stoi w miejscu już od wielu lat. Ta, niegdysiejsza, niewielka wieś w 1878 roku została wchłonięta przez miasteczko Podgórz, a w 1938 ostatecznie zakończył się proces przyłączania Podgórza do Torunia. Ale Kluczyki już od drugiej połowy XIX wieku były lubiane i chętnie odwiedzane przez mieszkańców Torunia. Sprzyjały temu tereny rekreacyjne oraz popularny w tamtych czasach Ogród Wycieczkowy „Kluczyki” ze sceną i muszlą koncertową, a także restauracją Schlüsselmühle, w której mieściła się także sala balowa. Ogród położony był nad stawem w cieniu starego młyna wodnego, a w niedalekim sąsiedztwie płynęła również Wisła. Zresztą, nim w 1861 wybudowano kolej, a w Kluczykach umiejscowiono jeden z przystanków, do tej „sielankowej krainy” można było dopłynąć statkiem wycieczkowym kursującym między Toruniem a Kluczykami. Z czasem piękne suknie z warszawskich butików i dystyngowane fraki, zostały zastąpione spranymi kieckami i ciemnymi koszulami, a wyszukane kapelusze na głowach pań i meloniki wieńczące głowy panów wyparły chusty i czapki. Podgórska dzielnica zmieniła swój charakter, stając się dystryktem kolejarzy, nic dziwnego, w końcu na przełomie XIX i XX wieku kolej i podgórski browar byli największymi pracodawcami w miasteczku.
Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, nikomu nie były w głowie wycieczki na Kluczyki. Toruński Podgórz będący dzielnicą nie tylko kolejową, ale i (a może przede wszystkim) wojskową, w latach okupacji został wykorzystany przez Niemców jako międzynarodowy obóz dla jeńców wojennych. We wszystkich fortach lewobrzeżnego Torunia, rozlokowano „filie” Stalagu XXA i XXC, obozy jenieckie były też na podgórskim poligonie oraz Glinkach. Przetrzymywano w nich m.in. Rosjan, Anglików, Belgów, Francuzów i Włochów. Na początku wojny byli też Polacy, wśród których znalazła się przyszła ikona polskiego kina – Gustaw Holoubek.
 |
| lokomotywa spalinowa SM42 produkowana w Chrzanowie w latach 1965-1992 |
Dla Niemców bardzo ważnym punktem na mapie Torunia był tzw. toruński węzeł kolejowy. Rozwój Kluczyków jako stacji kolejowej przypada właśnie na czasy okupacji. Już w roku 1940 zaczęto rozbudowywać tę część miasta. Niemcy, rękami jeńców brytyjskich i radzieckich wznieśli nie tylko lokomotywownię, ale i przeznaczoną dla niej wieżę ciśnień, a także kilkanaście małych domków dla przesiedleńców. Budowę ogromnej hali, która przetrwała do dziś, a którą możecie obejrzeć na niniejszych zdjęciach, ukończono w 1943 roku.
Lokomotywownia liczy około 250 m długości i blisko 90 m w najszerszej części. Choć wyglądem nie zachwyca, to jednak gdzie indziej należy szukać jej wyjątkowości. Jest to bowiem jeden z nielicznych przykładów nazistowskiego budownictwa w Toruniu (podobnie jak pobliska kolejowa wieża ciśnień), który nie tylko przetrwał wielki wybuch trotylu 24 stycznia 1945 roku oraz walki o Toruń na przełomie stycznia i lutego tegoż roku, ale służy po dziś dzień, a ogromna hala wciąż zapiera dech w piersiach.
Jako ciekawostka: to właśnie z hali na Kluczykach wyjechała lokomotywa spalinowa SP45-160, która feralnego dnia, 19 sierpnia 1980 roku, zderzyła się pod Otłoczynem z jadącym z naprzeciwka pociągiem towarowym. Była to największa katastrofa kolejowa w powojennej Polsce. Zginęło w niej 67 osób, a wśród nielicznych ocalałych był Gerard Przyjemski – maszynista osobowego pociągu. Nigdy nie ustalono dlaczego kierujący pociągiem towarowym w ogóle ruszył z bocznicy w Otłoczynie. On sam poniósł śmierć w tej katastrofie, podobnie jak jego pomocnik.
Dziś lokomotywownia należy do Przewozów Regionalnych i jest jednym z największych kolejowych zakładów serwisowych w Polsce. Pracuje tu około stu osób, a ogromna hala dysponuje kilkunastoma stanowiskami naprawczymi. To wielki szpital dla chorych i rannych pociągów, do którego trafiają jednostki nie tylko Przewozów Regionalnych, ale kilkunastu innych kontrahentów, m.in. bydgoskiej Pesy, Kolei Wielkopolskich czy spółek Lotosu i Orlenu.
 |
| węgierska lokomotywa spalinowa SM41, produkowana w latach 1961-69 |
 |
| prawdziwa piękność - SM41, swego czasu miała być mobilną atrakcją turystyczną, ale skończyła jako stały lokator lokomotywowni |
L O K A L I Z A T O R
 |
| zobacz całą mapę "Po Toruniu" >>> |
