ZOBACZ DRUGĄ ODSŁONĘ "Po Toruniu"

30 września 2014

Cmentarz jeńców radzieckich

#Glinki. Na koniec miesiąca wracamy na Glinki, do części, która wprawdzie nie należy do Torunia, ale na potrzeby bloga postanowiłem sobie te ziemie "przywłaszczyć". Nieopodal cmentarza stoi pomnik "armii radzieckiej", a po toruńskiej stronie Glinek, w czasie II wojny światowej znajdował się Stalag XX C. W wielu przypadkach pokłosiem pobytu w obozie była śmierć i wieczny spoczynek w zbiorowych mogiłach na opisywanej dziś nekropolii.
Chociaż oficjalna tablica zamontowana na bramie cmentarza mówi o ponad 11 tysiącach pochowanych tu jeńców, już teraz wiadomo, że było ich ok. 14 tyś.. W roku 1948 odkryto masowe groby, a ekshumacje pozwoliły ustalić liczbę ofiar.
rok 1948, 
odkrycie grobów jeńców radzieckich
Lwią część pochowanych tutaj osób stanowili żołnierze radzieccy, którzy od 1941 roku aż do stycznia '45 byli jeńcami obozu na/w Glinkach (wówczas podtoruńskiej wsi). Wysoka śmiertelność w Stalagu XX C spowodowana była fatalnymi warunkami, w jakich przyszło wegetować jeńcom. Brak jakichkolwiek urządzeń sanitarnych, głodowe racje żywnościowe i przebywanie przez całą dobę pod gołym niebem (nie dla wszystkich więźniów starczyło miejsca w barakach) doprowadziły do wybuchów epidemii. Do tego dochodziło powszechne bestialstwo strażników, liczne egzekucje i ciężka praca po 10-12 godzin na dobę.
Teren uporządkowano w pierwszych latach PRL-u. Po ekshumacjach i ponownym pochówku postanowiono uczynić z cmentarza miejsce pamięci.
Na pięciohektarowym terenie widzimy dziesiątki jednakowych, bezimiennych grobów. O pochodzeniu ofiar mówią nam pięcioramienne gwiazdy - niegdyś czerwone, chociaż dziś po kolorze nie został nawet ślad.
W centralnej części cmentarza, betonowe cokoły tworzą napis "Poległym ofiarom faszyzmu". I chociaż blisko 2/3 pochowanych to Rosjanie, obok nich leżą również Amerykanie, Anglicy, Holendrzy, Włosi, a także - o czym nie mówi nam tablica na bramie, a co można usłyszeć od nielicznych żyjących świadków - Francuzi.
Miejsce trochę zapomniane i zaniedbane, ale warte odwiedzenia. Polecam zwłaszcza późnopopołudniowy wypad w pogodny dzień, gdy zachodzące słońce tworzy ciekawy klimat.

L   O   K   A   L   I   Z   A   T   O   R
zobacz całą mapę "Po Toruniu" >>>